Ostrogi piętowe
Charakterystycznymi objawami jest ból o tępym charakterze, zlokalizowany po tylno – przyśrodkowej stronie guzowatości kości piętowej oraz znaczne napięcie rozcięgna podeszwowego. Najczęściej ból pojawia się rano, po przebudzeniu lub po dłuższym siedzeniu. Najczęściej pacjenci zgłaszają, iż ból mija po około 30 min chodzenia/obciążania stopy. Diagnostyka oparta jest przede wszystkim na zebranym wywiadzie oraz objawach klinicznych. Często tendinopatia rozścięgna skojarzona jest z występowaniem u pacjenta stopy płaskiej lub wydrążonej.
Objawy bólowe spowodowane są toczącym się przewlekłym procesem degeneracyjnym w rozścięgnie podeszwowym i tkankach okalających. Patologia ta jest wieloczynnikowa. Czynniki etiologiczne można podzielić na trzy grupy. Pierwsza grupa to czynniki biomechaniczne takie jak: nadmierna pronacja stopy, rotacja zewnętrzna stopy, stopa płaska lub wydrążona czy też zaburzenia biomechaniki ścięgna Achillesa. Nadmierna rotacja stopy występuje aż u 86% pacjentów.
Drugą grupą czynników są czynniki degeneracyjne, do których można zaliczyć atrofię tkanki tłuszczowej stopy, zmiany w samym rozścięgnie stopy związane ze starzeniem się czy też wzrost pronacji stopy związany z wiekiem. Ostatnią grupą, która ma ewidentny wpływ na występowanie tej patologii są choroby układowe takie jak reumatoidalne zapalenie stawów. Uważa się, że przyczynami mogą być także przeciążenia związane z otyłością. Otyłość występuje u 90% kobiet oraz u 40% mężczyzn z tym rodzajem entezopatii. Również powtarzające się mikrourazy u sportowców mogą skutkować przewlekłym procesem zapalnym.
Ryc. Choroba zwyrodnieniowa przyczepu bliższego rozcięgna podeszwowego (potocznie ostroga piętowa).
Epidemiologia
Entezopatia rozcięgna podeszwowego jest jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych okolicy piętowej u osób dorosłych. Szacuje się, iż pacjenci ci stanowią około 1% osób zgłaszających się do lekarza ortopedy.Grupy, które są najbardziej narażone na ten rodzaj entezopatii to tancerze oraz sprinterzy, u których występują powtarzające się ruchy maksymalnego zgięcia podeszwowego w stawie skokowym oraz zgięcia grzbietowego w stawach śródstopno – paliczkowych.
Mimo tak wielu różnych czynników etiologicznych skutek zawsze jest ten sam a mianowicie powtarzające się mikrourazy, które indukują proces zapalny, który ostatecznie prowadzi do procesów degeneracyjnych. Poprzez przewlekły stan zapalny oraz zachodzące procesy naprawcze dochodzi do nekrozy kolagenu, hiperplazji naczyniofibroplastycznej czy też zwapnienia macierzy zewnątrzkomórkowej.
Metody leczenia
Leczenie pacjentów z entezopatią rozcięgna podeszwowego można podzielić na dwie główne grupy: leczenie zachowawcze oraz leczenie operacyjne.
Stosowane obecnie leczenie zachowawcze składa się z walki z bólem oraz stanem zapalnym, rozciąganiem przykurczonych tkanek i wzmacnianiem mięśni goleni. W tym celu stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), wkładki do butów, ćwiczenia rozciągające, wstrzyknięcia kortykosteroidów, odciążenie kończyny, ortezy nocne oraz pełen wachlarz zabiegów fizjoterapeutycznych takich jak ultradźwięki, ESWT, krioterapia czy też masaż.
Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi spodziewanych efektów proponuje się pacjentom leczenie operacyjne. Najczęściej przeprowadza się fasciotomię rozcięgna podeszwowego. Skuteczność takiego leczenia szacuje się na około 50% – 80%. Istnieje bardzo duża ilość metod oraz schematów leczenia pacjentów z entezopatią rozcięgna podeszwowego. Mimo to żaden z tych sposobów nie cechuje się wysoką skutecznością oraz swoistością leczenia. W związku, z tym, iż entezopatie mają podłoże degeneracyjne wydaje się, że zastosowanie osocza bogatopłytkowego w tego rodzaju chorobie ma swoje racjonalne uzasadnienie.